Grafik yorum ve örnekler3

Şimdi başka bir çizgi grafiği değerlendirelim.

Bu grafikte de Türkiye’deki bir akar suyun aylara göre ortalama akım yani su miktarları verilmiş. Dikey eksendeki değerler akımı yani sn (saniye) de taşınan su miktarını ifade eder akım m³/sn olarak belirtilir. Yatay eksendeki rakamlar ayarı ifade ediyor.  Buradaki çizgi aylara göre akımı yani su miktarını ifade etmektedir. Soru şöyle

         Aşağıdaki grafikte Türkiye’de bir akar suyun aylık ortalama akım değerleri verilmiştir. Bu grafikten aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi yoktur

A)Akım miktarının en düşük olduğu mevsim

B)Taşıdığı yıllık ortalama su miktarı

C)Nehir taşımacılığına uygun olup olmadığı

D)Akım miktarının en yüksek olduğu

E)Yaz mevsiminde kuruyup kurumadığı

Türkiye’de dediği için soruda Türkiye kuzey yarım kürede yer alır. Bu nedenle akımın en düşük olduğu mevsim 8, 7 ve 6 aylara denk gelmektedir. Bu nedenle akımın en az olduğu mevsim yaz olarak belirtilebilir. Yani doğru bir bilgi. B’de taşıdığı yıllık ortalama su miktarı. Bir akarsuyun yıllık taşıdığı su miktarı ayların akım değerleri toplanarak yani her ayın akım değeri toplanarak bulunabilir dolayısıyla buna da ulaşabiliriz. C’de nehir taşımacılığına uygun olup olmadığı sorulmuş. Bir akarsuyun nehir taşımacılığına uygun olup olmadığı sadece su miktarına ya da rejimine bakarak belirleyemeyiz. Çünkü yatak eğiminin de uygun olması gerekir yani çok eğim varsa orada rejim düzenli olsa bile her ay yeterli akım olsa bile taşımacılık yapılamaz. Dolayısıyla da bu yoruma ulaşmak mümkün değil yani doğru yanıt C seçeneğidir. D’de akım miktarının en yüksek olduğu bilgisine ulaşılabilir mi diye sorulmuş. Akımın en yüksek olduğu ay 4. ay olduğu gözlenir dolayısıyla da bu bilgiye ulaşılabilir. E’de yaz mevsiminde kuruyup kurumadığı bilgisine ulaşılabilir mi diye sorulmuş. Aylara göre akıma baktığımızda yatay eksende 0 a hiç düşmediği dolayısıyla hiçbir zaman kurumadığı gözlenir. Dolayısıyla bununla ilgili bilgiye ulaşılabildiği söylenebilir. Sonuç olarak yarım küre belirtilmemişse akarsu akımında ya da rejiminden yarım küre belirlemek mümkün değildir. Ve bir akarsudan nehir taşımacılığı yapılıp yapılmadığını anlamak için iki şey bilmek gerekir. Bir yatak eğiminin taşımacılığa uygun olup olmadığını diğeri de her mevsim bol su taşıması gerektiğini yani rejimin düzenli olması gerektiğini bilmek zorundayız.

Sonuç olarak grafiklerle ilgili şunları söyleyebiliriz. ÖSS sınavında tablo, grafik, daire grafiği, sıcaklık ve yağış grafikleriyle ilgili çok sayıda soru çıkmaktadır. Çoğu soruda hiç bilgiye duymadan grafik veya tablo üzerindeki bilgileri doğru okuyup değerlendirerek ve soruda ne isteniyorsa ona göre yorum yaparak doğru cevabı bulmanız ya da sonuç elde etmemiz mümkündür. Bu nedenle sizler için grafik, tablo, sütun, grafik soruları çok kolay sayılabilecek kaçırmamanız gereken sorulardır diyebiliriz.