İklimin etkileri

İklimin etkileri

1.Bitki örtüsü

Bitki örtüsünü etkiler. Türü, dağılışı, yapısı genelde iklime bağlıdır. Örneğin: orman bakımından zengin olan Karadeniz bölgesi çok yağış alır. Bozkırların geniş yer kapladığı İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yağış miktarı az yağız rejimi düzensizdir. Örneğin maki bitki örtüsünün yaygın olduğu Akdeniz, Ege, Marmara kıyılarında kışları ılık ve yağışlı yazları sıcak ve kurak bir iklim görülür. Dolayısıyla da bitki örtüsünün türü bir yerin iklimi hakkında bilgi verir.

2.Ulaşım

Ulaşım iklimden çok etkilenir şöyle ki; kar yağışı, sağanak yağış, fırtına sis olayları ulaşımı olumsuz yönde etkiler. Yol yapım maliyetini yükseltir. Örneğin: Doğu Anadolu bölgesinde kışların çok soğuk ve sert geçmesi hem ulaşımı çok zorlaştırmış hem de yol maliyetlerini artırmıştır. Örneğin sis olaylarının görülmesi, şiddetli fırtınaların gözlenmesi ulaşımda aksamalara yol açar, kaza riskini arttırır, yol yapım maliyetini yükseltir.

3.Tarım faaliyetleri

Tarım ürünlerinin dağılışı, türü, olgunlaşma süresi iklimden kesinlikle etkilenir. Bu nedenle yetiştirilen tarım ürünleri bir yerin iklimi hakkında bilgi verir. Mesela her mevsimi bol yağışlı ve nemli Karadeniz kıyılarında çay, fındık, mısır gibi ürünler yetiştirilebilirken kışları ılık geçen Akdeniz bölgesinde turunçgilleri, zeytin, muz gibi ürünler yetiştirilir. Seracılık faaliyetleri yapılır. Örneğin yazları sıcak ve kurak geçtiği bölgelerde tahıl, pamuk gibi ürünler rahat yetiştirilebilir. Yine yıllık yağış miktarının az olduğu ya da yağış rejiminin düzensiz bölgelerde nadas toprakları geniş yer kaplar. İç Anadolu buna iyi bir örnektir. Örneğin yaz devresinin erken başladığı Akdeniz kıyılarında erken olgunlaşırken yükselti nedeniyle yaz devresinin geç başladığı Doğu Anadolu bölgesinde tarım ürünleri oldukça geç olgunlaşır. Dolayısıyla bir bölgedeki tarım ürünleri de bize o bölge hakkında bilgi verir.

4.Akarsuları

Akarsuyu etkiler. Akarsuyun taşıdığı su miktarı akım düzenin mevsimsel dağılışı tamamen yağış miktarı, yağışın şekli ve yağış dağılışına bağlıdır. Örneğin her mevsimi yağışlı geçen Karadeniz kıyılarında nehirler her mevsim bol su taşır. Kış mevsiminin kar yağışlı geçtiği Doğu Anadolu bölgesinde nehir akımlarında büyük bir düşüş oluşur. İlkbaharda karların erimesiyle su seviyeleri oldukça yükselir. Bu da akarsu akım miktarının rejiminin iklime bağlı olduğunu gösterir.

5.Konut tipi

Her mevsimi yağışlı geçen Karadeniz kıyılarında ormanlar geniş yer kapladığı için ev yapımında ya da konut yapımında ahşap malzeme odun kullanılır. Oysa yağış miktarının az olduğu İç Anadolu da Doğu Anadolu da ahşap olmadığı için daha çok kerpiç malzeme kullanılır. Bu nedenle bir bölgedeki konut tipide bize o yerin iklimi hakkında bilgi verir.

6.Erozyon ve heyelanı

Yağışın bol olduğu bölgelerde örneğin Karadeniz de yamaç eğimlerinin fazla olmasıyla heyelan olaylarında artış gözlenirken yağış azlığı nedeniyle bitki örtüsünün cılız olduğu İç Anadolu Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde erozyon olaylarında büyük bir artış gözlenir.

7.Ekonomik faaliyetleri

Şöyle ifade edebiliriz her mevsimi yağışlı geçen Karadeniz kıyılarında ormanlar çok geniş yer kapladığı içi orman ürünlerine dayalı tesisler görülür. Kış mevsiminin ılık sıcak geçtiği Akdeniz kıyılarında seracılık gelişmiştir. Kışların yağışlı geçtiği eğimli bölgelerde kış sporları yapma imkânı vardır. Bütün bunlarda iklim olaylarının ekonomik faaliyetleri üzerinde olan etkileridir.

8.Nüfus dağılışını

İklim özellikleri nüfus dağılışını da etkiler şöyle ki genelde insanlar bol yağış alan sıcaklık açısından uygun yerleri yerleşim açısından daha çok tercih ederler. Türkiye’nin kıyı bölgeleri buna iyi bir örnektir. Genelde bol yağış alan yerle sık nüfuslanmıştır. Örneğin: Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz, Marmara kıyıları, Menteşe yöresi hariç Ege kıyıları, Antalya körfezi ve Çukurova ile Hatay buna iyi bir örnektir. Oysa iklim açısından çok uygun olmayan kutup bölgeleri, yüksek dağlar, ekvatoral bölge yerleşime pek uygun değildir. Yine çöllerde yağış az su bulma imkânı sınırlı olduğu için yerleşim azdır.

9.Giyim şekli

Örneğin Türkiye gibi orta kuşak ülkelerin dört mevsim yaşandığı için yıl içerisinde sık giysi değiştirilir oysa ekvatoral bölgelerde bütün yıl boyunca sık giysi değiştirilmez sadece yazlık giysi giyilir. Kutuplara yakın bölgelerde ise iklime uygun olacak yün giysiler, kürk eşyalar deri tarzı eşyalar kullanılır.  Bu nedenle iklim konusunun iyi anlaşılması coğrafya için çok çok önemlidir. Bu iki konu iyi anlaşıldığı zaman coğrafyanın temelleri atılmış olur.