Yer şekilleri ve iklim özellikleri Türkiye

Yer şekilleri ve iklim özellikleri Türkiye ölçeğinde incelendiği zaman şunları çok net görebiliriz.

Karadeniz bölgesinde ormanlar çok geniş yer kaplar.  Bu durumun temel nedeni ormanların çok geniş yer kaplamasıdır. Bölgede ormanların geniş yer kaplamasıyla ormana dayalı endüstri gelişmiştir. Ev yapımında ahşap malzeme yaygın olarak kullanılır. Dolayısıyla şunu söylemek mümkündür geniş ormanların olduğu yerler bol yağış alır. Bu mantıkla hareket edildiğinde ormanların az olduğu yerlerde az yağış aldığını söylemek mümkündür. Doğu Anadolu bölgesinde hayvancılık yaygındır. Bunun temel nedeni tarım faaliyetlerinin kısıtlı olmasıdır. Tarım faaliyetlerinin kısıtlı olması da yer şekillerinin engebeli olmasından ve ikliminin tarıma uygun olmamasından kaynaklanmaktadır. Bölgede hayvancılığa dayalı sanayiler örneğin peynir, et süt gibi sanayi dalları oldukça yaygınlaşmıştır.  İç Anadolu bölgesi çok az yağış alır temel nedeni çevresi dağlarla çevrili olmasıdır. Dağlarla çevrili olması denizden gelen nemli hava bu bölgeye girememiştir. Bölgede bozkırlar geniş yer kaplar buda küçükbaş hayvancılığın gelişmesine neden olmuştur. Buda hayvancılığa dayalı sanayinin gelişmesini sağlamıştır. Örneğin yünlü dokuma, et, süt peynir gibi sanayinin gelişmesine neden olmuştur. Bir başka etkisi de bölgedeki yerleşimlerde hep kıyılara doğru olduğu görülmektedir. Bunun temel nedeni de su kaynaklarının ve yağışların kıyılarda daha çok görülmesinden kaynaklanmaktadır. Akdeniz kıyılarında yaz devresi çok uzun sıcak ve kurak geçer. Buna bağlı olarak kıyı turizm sezonu uzun sürer.  Seracılık faaliyetleri yaygındır, güneş enerjisinden yararlanılır. Tarım ürünleri erken olgunlaşır.  Yaz sezonunda sık sık orman yangınları çıkar. Marmara bölgesinde  iklim çeşitliliği çok fazladır. Örneğin Karadeniz kıyılarında Karadeniz iklimi görülür.  Marmara içi çevresinde Akdeniz iklimi özellikleri görülür.  Bitki örtüsü maki. Trakya iç kesimlerin de ve güney kısımlarında ise karasal iklim görülür. Bitki örtüsü bozkırdır. Bitki örtüsünün çeşitliliği tarım ürünlerini de çeşitlendirmiştir, ekonomik faaliyet türlerini çeşitlendirmiştir, toprak çeşitliliğini arttırmıştır ve konutlarda kullanılan yapı malzemesini çeşitlendirmiştir. Yüzey şekillerine baktığımızda Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde dağların denize paralel uzandığı görülür. Kıyılarında girinti çıkıntı azdır. Denizden gelen nemli hava kütleleri dağ yamaçlarına bol yağış bırakır. Kıyıyla iç kısım arasında ki ulaşım güçlükle yapılır.  Yollar genellikle doğu batı uzantılıdır. Kıyıyla iç kesim arasında iklim açısından, bitki örtüsü açısından, nüfus dağılışı yerleşim açısından çok büyük farklılıklar ortaya çıkmıştır. Ege bölgesinde ise dağlar kıyıya dik uzanır. Kıyı kesim ile iç kesim arasında ekonomik faaliyet farklılığı azdır. Dağların dik uzanması nedeniyle girinti çıkıntı fazladır. Türkiye de yükseltinin batıdan doğuya artması sıcaklığın azalmasına neden olmaktadır.  Bir yerde sıcaklığın değişikliğe uğraması yetiştirilen tarım ürünleri, giyim şekilleri, ekonomik faaliyet türü, doğal bitki örtüsü, nüfus dağılışı gibi özellikleri etkiler. Bu nedenle Türkiye’de batıdan doğuya doğru olan değişimlerin nedeni genelde yükseltinin artmasıdır. Türkiye’de güneyden kuzeye gidildikçe de sıcaklıkların azaldığı görülür. Bunun nedeni de ekvatordan uzaklaşma diğer bir ifadeyle de dünyanın küresel şeklidir. Buna bağlı olarak da güney kıyılarımızdan kuzey kıyılarımıza gidildikçe deniz suyunun sıcaklığı ve tuzluluğu doğal bitki örtüsü ekonomik faaliyet türü ürünlerin olgunlaşma zamanı yağış şekli değişikliğe uğrar. Türkiye’nin bölgeleri göz önüne alındığında genelde şunları söylemek mümkün:  Dağların uzanışı, yükseltinin kısa mesafelerde değişikliğe uğraması, yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi aynı anda farklı iklim özelliklerinin görülmesine neden olmuştur. Dikili tarım alanlarını azaltmıştır. Kara ve demir yollarının doğu batı uzantılı olmasına yol açmış. Tarım alanlarında makine uygulamaları sınırlandırmıştır. Bir başka etkisi eğimler fazla olduğu için akarsular hızlı akmış, erozyon olayları artmış. Akarsular hızlı aktığı için akarsu yataklarını derine indirmişler bu nedenle hidroelektrik potansiyeli artmıştır. Akarsularımız nehir taşımacılığına çok uygun değildir.